Er Rezzâk
Yarattığı rızkı yarattıklarına her daim dağıtan.
Sözlükte “rızık vermek” anlamındaki rezḳ kökünden türeyen rezzâk kelimesi “kesintisiz biçimde çokça rızık veren” demektir. Allah’a nisbet edildiğinde “bedenlerin ve ruhların gıdasını yaratıp veren” mânasına gelir (Râgıb el-İsfahânî, el-Müfredât, “rzḳ” md.; İbnü’l-Esîr, en-Nihâye, “rzḳ” md.). Kur’ân-ı Kerîm’de “rezk” kavramı birkaç âyette “yedirmek, nasiplendirmek; yiyecek” anlamında insana nisbet edilmiş, elliyi aşkın yerde fiil kalıplarıyla, elliye yakın yerde de “rızk” şekliyle Allah’a izâfe edilmiştir. Birçok âyette insana, onun bilgi alanına giren ve girmeyen sayısız canlıya verilen nimetlerin Allah’ın varlığı, birliği, kudreti, irade ve merhametinin alâmetleri olduğu belirtilmekte, insanlardan bu nimetlerin sahibini tanımaları ve ellerindeki imkânlardan başkalarını da faydalandırmaları istenmektedir: “Ne olurdu onlara, Allah’a ve âhiret gününe inansalar ve O’nun kendilerine lutfettiği nimetlerden dağıtsalar!” (en-Nisâ 4/39). Ondan fazla âyette Allah’ın dilediği kimselerin rızkını bollaştırdığı, dilediklerininkini daralttığı, bazan da hesapsız verdiği ifade edilmiştir (M. F. Abdülbâkī, el-Muʿcem, “rzḳ” md.) (TDV İslam Ansiklopedisi, Rezzâk maddesi.)
Er Rezzâk Kur'an'da bir tek yerde ismim formunda Allah'a isnat ile kullanılır. Maddi manevi, dünyevi ve uhrevi her çeşit rızkı daima ve bolca veren, yarattığı rızkı yarattıklarına sürekli ve kesintisiz paylaştıran, rızık verme de mükemmel olan eşsiz ve benzersiz mutlak ve sonsuz özne demektir.
Rızık 4 türlüdür.
1 - Bedenin rızkı : Bedeni besleyen yiyecek ve içeceklerin temiz ve helal olanlarıdır.
2 - Aklını rızkı : Düşünceyi besleyen ilim irfan hikmet gibi zihin gıdalardır.
3 - Kalbin rızkı : Duyguları besleyen takva sevgi şefkat merhamet gibi gönül gıdalardır.
4 - Ruhun rızkı : Ruhu besleyen iman kulluk ikan taat ve teslimiyet gibi Allah ile insanın ilişkisini besleyen ruh gıdalarıdır.
Hazreti Aişe "rızık deyince aklına boğazdan geçenler gelenin aklına şaşarım" der. Rızık deyince akla boğazdan geçenler gelmemelidir. Zira insanın kendisinden fayda gördüğü her şey rızık kapsamına girer. Mesela peygamberlere gelen nübüvvet vahyi Kur'an'a göre bir rızıktır. Hz Şuayb'ın sözünü nakleden şu ayet bunun belgesidir. "Ey kavmim" dedi, "düşünsenize bir, ya ben Rabbimin katından gelen açık bir delile dayanıyorsam ve o beni kendi katından güzel bir rızıkla rızıklandırmışsa. (Hud 11:88)
Kur'an'ın rızıktan kastı sadece boğazdan geçenler olmadığı gibi sadece dünya nimetleri de değildir. Kur'an Allah yolunda ölenlerin ve öldürülenlerin Allah tarafından güzel bir rızıkla rızıklandırılacaklarını söylüyor. Üstelik iki kat yemin ile. Allah yolunda hicret edenleri, sonra öldürülen veya ölenleri Allah, elbette güzel bir rızıkla rızıklandıracaktır. Allah, rızık verenlerin elbette en hayırlısıdır. (Hac 22:58)
Bedenin rızkı bir biçimde suyla yağmurla ilişkilidir. Eğer gök suyunu kesse insanın rızkı kesilmiş olur. Ruhun rızkının tümü de bir biçimde vahiy ile ilgilidir. Semadan inen yağmur nasıl bedenin rızkını getiriyorsa, arştan inen vahiy de ruhların rızkını getirir. (Mustafa İslamoğlu, 2107, Kur'an'a Göre Esmâ-i Hüsnâ, 3. Cilt, Sayfa 1870, 1871, 1872 , Düşün Yayınları).
Rezzâk İsmi Geçen Ayet
56. Cinleri ve insanları, kulluğu sadece bana yapsınlar diye yarattım.
57. Onlardan ne bir nimet beklerim ne de beni doyurmalarını isterim.
58. Bütün nimetleri veren Allah’tır. O çok güçlüdür; sapasağlamdır.
Zariyat
Esmaül Hüsna listesine dönmek için İsim Listesi'e tıklayın.